Έθιμα παραδοσιακού γάμου στον Αστακό

Στον Αστακό και γενικότερα στην Αιτωλοακαρνανία, οι προετοιμασίες του γάμου ξεκινούσαν περίπου ένα μήνα πριν το μυστήριο.

Ξεκινούσαν με το πλύσιμο της προίκας της νύφης στην βρύση του χωριού που γινόταν από φίλες και συγγενείς. Έπειτα τα σιδέρωναν ώστε να είναι όλα στην εντέλεια καθώς 15 μέρες πριν τον γάμο γινόταν η έκθεση της προίκας.

Στο σαλόνι του σπιτιού έβαζαν το νυφικό στρώμα πάνω στο οποίο έστρωναν ένα κεντημένο σεντόνι και την νυφική κουβέρτα (με αυτά αργότερα θα ετοίμαζαν το νυφικό κρεβάτι) και ένα ένα όλα τα ασπρόρουχα της προίκας. Τότε οι γυναίκες που είχαν μαζευτεί για να τα δουν τοποθετούσαν εκεί επάνω και τα δώρα τους.Τα παλιά χρόνια τα πιο συνηθισμένα δώρα ήταν οι ποδιές, κάλσες καθώς επίσης και διάφορα κεντήδια που ενώ σήμερα αυτό κάποιος θα το θεωρούσε ίσως… κακόγουστο αστείο, για την εποχή εκείνη ήταν δώρα που συμφωνούσαν με τα έθιμα και τις παραδόσεις και η νύφη τα δέχονταν με χαρά.

Μάλιστα κάποια χρόνια αργότερα το έθιμο της έκθεσης προικός άλλαξε λιγάκι και τα άψογα λευκά είδη τα κρεμούσαν γύρω γύρω στους τοίχους και κουρτίνες του σαλονιού ενώ τα πιο βαριά όπως τα σεντόνια οι κουβέρτες και τα χαλιά ήταν διπλωμένα και τοποθετημένα πάνω στους καναπέδες και τα τραπέζια. Το νυφικό σεντόνι το έστρωναν πάνω στο χαλί και πετούσαν ροδοπέταλα, αμύγδαλα και ρύζι όπως επίσης και χρήματα με τους συγγενείς να δίνουν τα περισσότερα. Η μητέρα της νύφης έφτιαχνε μια λίστα με τα ονόματα εκείνων που πρόσφεραν ένα χρηματικό ποσό ενώ οι γυναίκες τραγουδούσαν παραδοσιακά τραγούδια γάμου. Όταν έφτανε η ώρα να μαζέψουν το σεντόνι τότε διάβαζε δυνατά τα ονόματα και ποσό που είχε προσφέρει ο καθένας. Το ίδιο βράδυ μάζευαν τα προικιά σε μπόγους για να είναι έτοιμα για την μεταφορά τους- μια εβδομάδα μετά στο σπίτι όπου θα έμεναν οι νεόνυμφοι.

Στο μεταξύ μαζεύονταν γυναίκες και στα δυο σπίτια (γαμπρού και νύφης) για να ετοιμάσουν τα γλυκά του γάμου που παραδοσιακά ήταν κουραμπιέδες και ραβανί.

Και έφτανε η στιγμή που οι συγγενείς του γαμπρού πήγαιναν να πάρουν τα προικιά. Όταν έφταναν στο σπίτι της νύφης όλοι εκτός από τον γαμπρό τους υποδέχονταν όλοι με χαρά και τους πρόσφεραν γλυκό και ποτό. Χόρευαν όλοι προς τιμή της νύφης ενώ την ώρα που έφταναν οι συμπέθεροι τους υποδέχονταν με τραγούδια, ανύπαντρα κορίτσια τους κερνούσαν και έπειτα χόρευαν με πρώτη τη νύφη αμέσως μετά τα πεθερικά της και η κουνιάδα της και στο τέλος οι υπόλοιποι.

Το έθιμο ήθελε οι συγγενείς του γαμπρού να κλέβουν πράγματα από το σπίτι της νύφης τα οποία παρέδιδαν πριν φύγουν. Και αφού τέλειωνε το γλέντι και οι χοροί φόρτωναν τα προικιά αφού πρώτα οι γονείς του γαμπρού θα έπρεπε να δώσουν χρήματα σε 2 συγγενείς της νύφης οι οποίοι κάθονταν στο μπαούλο με τα λευκά είδη και δεν σηκώνονταν αν δεν τους ασήμωναν. Όταν έφταναν στο σπίτι του γαμπρού τους κερνούσαν γλυκά και συνεχίζονταν το γλέντι.

Άλλα έθιμα (συνοπτικά) που τηρούσαν στους παραδοσιακούς γάμους στην Αιτωλοακαρνανία ήταν:

• Απαγορεύονταν ο γαμπρός να πάει στο σπίτι της νύφης πριν το γάμο και αν πήγαινε τον μουτζούρωναν οι συμπέθεροι.
• Η νύφη μπορούσε να πάει στο σπίτι του γαμπρού μόνο για να το δεί και πάντα με συνοδεία και για λίγο.
• Η πρόσκληση στο γάμο γινόταν με ένα άτομο από την οικογένεια του ζευγαριού μιας και δεν υπήρχαν τα σημερινά προσκλητήρια.
• Την Τρίτη πριν το γάμο έφτιαχναν τα λεγόμενα προζύμια (με τα οποία ετοίμαζαν τις κουλούρες του γάμου) στο σπίτι του γαμπρού όπου μια κοπέλα ανύπαντρη κοσκίνιζε το αλεύρι φορώντας ένα μαντήλι, ενώ οι παρευρισκόμενοι έριχναν στο κόσκινο χρήματα τα οποία μοίραζε η κοπέλα σε μικρά παιδάκια.
• Την Τετάρτη ανάπιαναν τα προζύμια στο σπίτι της νύφης και ακολουθούσε γλέντι.
• Την Πέμπτη τα ζύμωναν και τα έψηναν. Οι καλεσμένοι στο τραπέζι πριν και μετά το γάμο έπρεπε υποχρεωτικά να πάνε κανίσκι (κουλούρι, σφαχτό, γλυκά - ραβανί ή κουραμπιέδες σε δίσκο και κρασί μέσα σε μεγάλη κόφα)
• Όταν κάθονταν στο τραπέζι για να φάνε τραγουδούσαν τραγούδια της τάβλας τα οποία ήταν βαριά δημοτικά και πολλά ακόμη.
• Την ημέρα του γάμου μια ανύπαντρη φίλη της νύφης της φορούσε τα εσώρουχα και το νυφικό.
• Από το δίσκο με τα στέφανα τα ανύπαντρα κορίτσια, έπαιρναν κουφέτα τα οποία έβαζαν κάτω από το μαξιλάρι τους για να ονειρευτούν το όνομα που θα είχε ο μελλοντικός τους σύζυγος.
• Μετά τον γάμο πήγαιναν στο τραπέζι στο σπίτι του γαμπρού μόνο όσοι είχαν προσκαλεστεί επίσημα.
• Η πεθερά υποδέχονταν την νύφη με λευκό μαντήλι και ένα σίδερο για να πατήσει πριν περάσει το κατώφλι όπου εκεί την περίμενε ο κουνιάδος της για να την κεράσει γλυκό και καφέ και μετά άρχιζε ο χορός και το παγωπότι.
• Την επόμενη του γάμου η νύφη πήγαινε τα δώρα στον κουμπάρο και στα πεθερικά της (στους κουμπάρους έδινε πουκάμισα στους άντρες, παντόφλες και νυχτικό για τις γυναίκες) ενώ στους αρραβώνες έδινε – πουκάμισα κουβέρτες και σεντόνια: στον κουμπάρο, στον πεθερό,στον κουνιάδο και στον γαμπρό.
• Οι γονείς της νύφης, αν δεν περνούσε ένας χρόνος από τον γάμο της κόρης τους,  δεν της έδιναν κρεμμύδια για κανέναν λόγο ώστε να μην έχει δάκρυα στο γάμο της.
• Έπρεπε να περάσει ένας χρόνος για να μπορέσουν οι νιόπαντροι να στεφανώσουν ή να παρευρεθούν σε γάμο κάποιων άλλων.
• Για ένα χρόνο οι νεόνυμφοι δεν έπρεπε να πάνε σε κηδεία.
• Μετά απ' όλα … τα του γάμου, οι συγγενείς και φίλοι, πήγαιναν στο σπίτι του ζευγαριού ένα πιάτο ως κάλεσμα για την μελλοντική ονομαστική γιορτή που θα ακολουθούσε.Το πιάτο το στόλιζαν οι νοικοκυρές με αμύγδαλα, ρύζι και κουφέτα εκφράζοντας με αυτό τον τρόπο τις ευχές τους για έναν καλότυχο και στεριωμένο γάμο. Έπειτα η νύφη θα έπρεπε εκείνους που της έστειλαν πιάτο να τους επισκεφτεί για να τους ευχαριστήσει.

πηγή: topgamos